“Truth in the end shall prevail”
Ini ang singgitan sang mga nabilin nga himata sang mga biktima sang makangilidlis nga krimen sa maragtas sang Pilipinas, ang Maguindanao Massacre.
Pulo ka tuig na ang nakaligad, apang daw kasan-o lang sang mabatian ang pagtalangison sang bug-os nga pungsod sang matabo ang pagpatay sa 58 ka indibidwal nga ginakabug-usan sang 32 ka mga journalist pila ka miyembro sang Mangudadatu political clan kag mga inosente nga sibilyan nga nalamita lamang.
Preska pa sa huna huna sang tanan ang Maguindanao massacre nga sa kadugayon gin bansagan nga “Ampatuan massacre” nga natabo sang Nobyembre 23, 2009 sa Sitio Masalay, Brgy. Salman, Ampatuan probinsya sang Maguindanao.
Nag-ugat ang masinapat-sapaton nga krimen sang mag sang-at sang certificate of candidacy ang pila ka himata ni Esmael Toto Mangudadatu para sa iya nga pagasaksihan kuntani sang mga katapo sang media.
Si Mangudadatu sang sina nga tinion ang nakatalana nga pagabanggaon sa pulitika si Datu Unsay, Maguindanao mayor Andal Ampatuan Jr, ang bata sang incumbent Maguindanao governor nga si Andal Ampatuan Sr. sang sina nga tinion nga ginbansagan man nga Mindanao’s leading Muslim political clans, para sa Maguindanao gubernatorial election nga kabahin sadto sang 2010 national elections.
Ginpang abduct ang kalakip sa convoy, lakip man ang tiayon ni Mangudadatu, duha ka mga utod nga babaye, mga katapo sang media, abogado, aides, mga motorista nga nadalasa lamang kag nasal-an nga kabahin sang convoy.
Makaligad sang nasambit nga panghitabo, ginkondinar sang bug-os nga kalibutan ang madinuguon nga krimen kag dire ginbansagan ang Pilipinas bilang ikaduha sa most dangerous country for journalists.
Humalin sadto ang himata sang mga Maguindanao massacre victims ang padayon ang panawagan sa judiciary bangud sa tuman ka huyang nga dalagan sang murder trials, apisar 10 ka tuig na humalin sang matabo ang masaker, bisan isa sa 188 ka mga suspek ang wala pa ma convict samtang ang isa sa primary suspects nga si former Maguindanao provincial governor Andal Ampatuan Sr ang napatay na sang hulyo 2015.
Bangud sini, ginkrier ni Pres. Rodrigo Roa Duterte ang Presidential Task Force on Media killings kun sa diin nangin prayoridad sang sini nga ahensya ang Maguindanao Massacre convictions nga tubtob subong padayon pa nga ginapanawagan sang mga nabilin nga himata sang mga biktima.
Pila sa mga bag-o nga panghitabo sa madugay nga paghulat sang hustisya amo ang sang damlag lang Hulyo 17, 2019 sang nagtakop ang trial kag sang Agusto 22, 2019, gindeklarar sang korte nga ang massacre case ang submitted for decision na, samtang sang Oktubre 14, 2019 naman gin dismiss ni Judge Jocelyn Solis-Reyes sang QC RTC 221 ang kaso batuk sa mga suspetsado nga napatay sa katungaan sang trial proper lakip na si Andal Ampatuan Sr nga napatay sang tuig 2015.
Samtang sang oktubre 21, 2019 naman ginkaakig sang mga himata sang mga biktima sang masaker nga ang isa sa mga nagapanguna nga suspek sa masaker nga si Zaldy Ampatuan ang gintugutan nga ma admiter sa balay bululngan bangud sa gina alegar nga balatian sa kurason.
Mas nangin mabug-at kag dako naman nga hangkat para sa mga himata sang mga biktima nga sang Nobyembre 7, 2019 ginpaboran sang Supreme Court ang request ni Judge Reyes nga i-extend sang 30 diaz ukon isa ka bulan ang promulgation of judgment para sa nagakaigo nga pamatbat sa kabug-usan nga dalagan sang kaso batuk sa mga suspetsado.
Apang sa pihak sini, nagalaum ang mga nabilin nga himata sang mga biktima sang Maguindanao masscre nga indi sila pagpaslawon ni Supreme Court Chief Justice Diosdado Peralta sa pag-angkon sang hustisya nga madugay na nila ginalauman.
Sa interbyu sang Bombo Radyo Koronadal kay Justice Now Movement President Emily Lopez nga madamo na sang promisa sa pag-angkon sang hustisya ang wala nagtupa sa sulod sang pulo ka tuig.
Apang sa pihak sini, wala nagakadula ang ila paglaum nga ma convict na ang mga may kaangtanan sa krimen ilabi na ang prime suspect nga si former ARMM governor Zaldy Ampatuan sa pinakadako nga krimen batuk sa mga katapo sang media sa pungsod.
Nagakadapat na suno pa nga manabat si Ampatuan kag mga kaupdanan sini nga nagapangatubang sang Multiple murder case.
Kadungan naman sang ikapulo ka tuig nga anibersaryo sang Maguindanao massacre, wala nagadula ang paglaum sang pamilya Maravilla nga magadampig sa ila ang hustisya.
Pahayag ni Jan Chienne Maravilla, bata sang isa sa mga biktima sang masaker nga si former Bombo Radyo Koronadal Chief of Reporters Bombo Bart Maravilla sa pihak sa nangin desisyon sang Supreme Court nga tugutan si Quezon City Regional Trial Court (RTC) Judge Jocelyn Solis Reyes nga maka-angkon sang 1 month Extension antes ipagwa ang pagpamatbat sa kaso, apisar dismayado sila sa nangin tikang ni Chief Justice Diosdado Peralta nga tugutan ang nasambit nga postponement sang promulgation sang kaso, pagahulaton sa gihapon nila ang resulta bangud hugot ang ila nga pagpati nga malab-ot nila ang hustisya sa ika pulo ka tuig nga Anniversary sang nasambit nga masacre.
Bilang tanda man sang ika pulo ka tuig sang Maguindanao massacre, magasang-at sang hagna si Maguindanao 2nd District Representative Esmael “Toto” Mangudadatu nga may tinutuyo nga pahugtan kag pabaskugon pa ang Republic Act No. 6975 pinaagi sa pagtukod sang Scene of the Crime Operatives o SOCO sa tanan nga mga banwa sa pungsod.
Iya ginhatagan punto ang importansya sa pag angkon sang SOCO sa tanan nga mga banwa.
Ginhanduraw man sang kongresista ang iya nagtaliwan nga tiayon kag iban pa nga mga himata sa Ampatuan massacre nga ginlab-ot sang tatlo pa ka adlaw antes naproseso sang SOCO ang crime scene.
Ginkinahanglan suno pa nga hulaton nila sadto anay ang SOCO team halin sa PNP 12 bangud wala sang SOCO ang PNP-Maguindanao.
Gin insister man ni Cong. Mangudadatu nga tuman ka importante ang pag angkon sang SOCO sa tanan nga mga banwa ilabi na sa Bangsamoro region bangud man sa ila tradisyon nga nagakadapat madul-on sa ulihi nga palahuwayan ang mga nagtaliwan sa sulod sang isa ka adlaw.
Kadungan sang ika pulo ka tuig nga komemorasyon sang Maguindanao massacre, kaupod ang Bombo Radyo Koronadal sa padayon nga panawagan sang madasig nga hustisya para sa mga biktima, bangud isa man sa mga kaupdanan namon kag ang pamilya sini ang uhaw sa hustisya.
Samtang wala pa sang may mapamatbatan sa mga suspetsado, magapabilin nga ginadalok ang hustisya para sa mga natungdan ngamas nagapalawig lamang sa kasakit nga ginabatyag sang mga himata ilabi na sa kada mag-abot ang bulan sang Nobyembre kun sa diin nagabalik ang pilas sang nakaligad sa makangilidlis nga krimen nga nag utas sang kabuhi sang mga inosente nga indibidwal bangud sa kaganid sa gahum sa posisyon sang mga yara sa likod sini.
“Justice must be served”
